Urduñak historia harrigarria du; herri berezia eta bitxikeriaz betea da. Zalantzarik gabe, Bizkaiko herri garrantzitsuenetako bat da historiaren ikuspuntutik. Eta Urduñako historia eta ondare artistiko eta monumentala ezagutzeko modurik onena bisita gidatuan parte hartzea da. Azpimarratzekoak dira San Pedroren erretaula gotiko berantiarra eta eliza gotortuaren erronda bidea. Ez hutsik egin!

Urduñara zatozenean, bada ezinbestean ikusi beharko zenukeen leku bat: Antiguako Andre Mariaren Santutegia. Urduña eta Arrastariako zaindaria dugu Antiguako Andre Maria, haiekin partekatzen baitu bailara.

Urteko egun guztietan dago zabalik, 11:00etatik 19:00etara.

Zaindariaren ohoretan ospatzen dira Otxomaioak eta dantzatzen dira "entradillak", Arrastarian Antiguako Andre Mariari gorazarre egiteko sortutako dantza.

Erdi Aroan du jatorria debozio horrek, eta XX. mendearen hasieran Txarlazoko gailurrean zaindariaren ohoretan monumentu bat eraikitzeari ekin zitzaion.

Santutegi enblematiko honen inguruetan kokatu zen jatorrizko Urduña, eta nabarmena da jatorri pagano eta mitologikoko sinesmenekin duela lotura.

Bisita gidatuak ere egin daitezke Santutegira..

Orduña Hiria Museoa museo etnografikoa da, eta, bertan, hiriko gremio zahar adierazgarrienak daude erakusgai honako arlo hauei eskainitako 10 aretotan: Jostunak, Gozogileak, Musikariak, Kandelagileak, Botikariak, Ehuleak, Aulkigileak, Zapataginak, Bizikleten Tailerra eta Zinegintza. Era berean, aldi baterako erakusketetarako hiru areto dituen museo kulturala ere bada, eta, bertan, erakusketa artistikoak, antigoaleko gauzen bildumak eta artista berrien lanak jartzen dira erakusgai.

Adin jakin bateko bisitarien oroimina eta gazteenen jakin-mina dira bisitarien artean sumatzen diren bi sentsazio ohikoenak. Inor ez da epel geratzen objektuen bilduma honen aurrean, eta, oraintsuko iraganera arte haien erabilera ohikoa bazen ere, gehienak ahaztu egin dira.

3 solairuko eta 1.200 m2-ko eraikina Andre Maria plazan dago kokatuta, parrokiaren alboan. Udal-titularitatekoa da, eta Hamaika Kale Elkarteak nahiz bertako ia-ia 200 boluntarioek kudeatzen dute.

“Hiria eta bere herrixkak”. Horixe aipatzen da behin eta berriro Urduñari buruzko antzinako dokumentuetan. Beraz, hiritik bereizitako entitate bat aipatzen zen, balio handiko esparru natural batean ondare historiko eta etnografiko aberatsa mantendu duen komunitate bat, landa eremukoa. Autoz gerturatu zaitezke herrixka horietara, eta elizak eta ermitak bisitatu ditzakezu. Paisaiaz gozatzeko aukera bikaina eskaintzen dute.

Foruen Enparantzan artea aurkituko duzu alderik alde, bertako “horma piko” edo arkupeetako sabaietan. Izen handiko egileen 14 horma pinturak edertzen dute, are gehiago, Urduñako herrigune historikoko gune enblematiko hori. Urduñak arteaz gozatzeko aukera ematen dizu; aprobetxa ezazu, zure kontura edo beste batek kontatuta.

Urduñako historia mamitsu eta erakargarria inspirazio iturri eta eszenatoki izan da hainbat eleberritarako. José Luis Urrutiaren “El ayalés” eta “El inquilino del balneario de Orduña”, Toti Martínez de Lezearen “La abadesa” eta “La calle de la Judería”, Mº Dolores Azurmendiren “Luz de carburo”, eta Francisco Peneraren “Mentir es encender fuego” irakurri badituzu, zatoz haietan kontatzen denaren eszenatoki izan den herria ezagutzera.